Just another WordPress.com site

Archive for the ‘Ուսումնական ճամփորդություն’ Category

Անժելա Շամոյանի ֆիլմը Ավետիք Իսահակյանի տուն թանգարանը այցելելուց հետո. Angela Shamoyan’s film about the visit to Avetik Isahakyan’s home museum.

https://mskh.am/en/82978

Այցելում ենք Ավետիք Իսահակյանի տուն թանգարան – We are Visiting Avetik Isahakyan’s Home Museum in Yerevan

 

2017-05-09

Today we are visiting AvetiK Isahakyan’s Home Museum in Yerevan. Avetik Isahakyan was a great Armenian poet, writer and public figure. He was born in Alexandrapol (now Gyumri) in 1875 and died in Yerevan in 1957. So he lived and created in the 19th and 20th centuries. He received a good education. He studied at Echmiatsin Theological Seminary and then he continued his education at Leipzig and Zurich Universities studying Literature and History of Philosophy.

Avetik Isahakyan was very much loved and respected by Armenians. Many of his poems became lyrics of songs. The lyrics of these songs are so close to the soul of Armenian country life that common people know for sure these songs to be folk songs. He was also a great patriot.

Hey, my fatherland, how lovely you are!
Your mountain peaks are lost in the mists of heaven.
Your waters are sweet, your breezes are sweet;
Only your children are in seas of blood.… Translation by Alice Stone Blackwell

Է՜յ, ջան-հայրենիք, ինչքա՜ն սիրուն ես,
Սարերըդ կորած երկնի մովի մեջ.
Ջրերըդ անո՛ւշ, հովերըդ անո՛ւշ,
Մենակ բալեքըդ արուն ծովի մեջ:

Avetik Isahakjan lived in this house for ten years, from 1947-1957.

250px-Ավետիք_Իսահակյան

 

Հունվարյան նախագծային ուսուցում Քոլեջի ‹‹Զբոսաշրջության ծառայությունների կազմակերպում›› մասնագիտությամբ սովորողների համար

Նախագծի նպատակը.

‹‹Զբոսաշրջության ծառայությունների կազմակերպում›› մասնագիտությամբ սովորողների համար առանձնահատուկ կարևորություն ունի Հայաստանի պատմական հուշարձանների մասին տեղեկատվական գիտելիքների ձեռքբերումը, դրանց եռալեզու ներկայացումը՝ հայերեն, ռուսերեն և անգլերեն, ինչպես նաև՝  ստեղծվող մասնագիտական տերմինների եռալեզու բառարանի հարստացմանն ուղղված աշխատանքների կատարումը:

Հունվարյան նախագծային ուսուցման ընթացքում առաջարկվում է 3 պատմական հուշարձանների ուսումնասիրում և ներկայացում՝ Զվարթնոցի տաճարը, Սուրբ Գայանե եկեղեցին և Սուրբ Հռիփսիմե եկեղեցին:

Մասնակիցներ՝ ‹‹Զբոսաշրջության ծառայությունների կազմակերպում›› մասնագիտությամբ սովորողները, դասավանդողներ՝ Գայանե Թերզյան, Մարիամ Քալանթարյան, Յուրա Գանջալյան:

Նախագծի ընթացքը.

Առաջարկվող պատմական հուշարձանների վերաբերյալ տեքստերի ուսումնասիրում,  ավելի մատչելի, հետաքրքիր և կենդանի լեզվով նոր տեքստերի ստեղծում: Տեքստերում գործածվող մասնագիտական տերմինների եռալեզու բառապաշարի ստեղծում:

Ժամանակացույց.

Հունվարի 8-15

Զվարթնոցի տաճարը

Հունվարի 15-22

Սուրբ Հռիփսիմե եկեղեցին

Հունվարի 22-29

Սուրբ Գայանե եկեղեցին

Հունվարի 30-ին

Այցելություն ուսումնասիրվող պատմական հուշարձանները:

Նախագծի արդյունքների ներկայացումը լինելու է տեսաֆիլմերով:

 

 

 

 

 

Ընդլայնվում է Բլեյան կրթական ցանցը. Գյումրի

Հոկտեմբերի 31-ին առավոտյան 8:30-ին տիար Բլեյանը, Անի Նավասարդյանը, Անի Սարգսյանը, 10-րդ դասարանցի Տիգրան Արամյանը և ես ճանապարհ ընկանք դեպի Գյումրի: Բոլորն էլ գիտեն, թե որքան ուսանելի է Աշոտ Բլեյանի հետ ճամփորդելը, բայց պետք է փաստեմ, որ կրկնակի ու եռակի հետաքրքիր է, երբ նրա հետ ճամփորդում ես փոքր ավտոմոքենայով, ինչպիսին իմ Օպելն է: Անընդհատ լսվում է երկրի ամեն մի բլրակի, բլրի ու լեռան, գետակի ու գետի, ծառի ու թփի, հրաբխային քարերով ու տատասկներով լեցուն վայրի ու անմշակ դաշտերի ամեն մի թիզը սրտացավ տիրոջ հոգեբանությամբ սիրող Աշոտ Բլեյանի ձայնը: Անցնում ենք հյուսիս-հարավ միջպետական մայրուղու կիսավարտ շինհրապարակների մոտով. ‹‹Ինչու՞ չեն աշխատում: Թանկարժեք, ծանր տեխնիկան կանգնած է: Ոչ մի շարժում չկա..չաշխատել այս արևոտ ու չոր եղանակի՞ն: Չես էլ հասկանա, թե ով է մեղավոր, որ բանվորները աշխատավարձ չեն ստանում…մեկը մյուսի վրա է գցում: Տեսեք ինչ գեղեցիկ են ճամփեզրի քարապատ լանջերը: Եթե ճաշակ ունենան, հենց այդպես էլ կթողնեն…միայն պետք է քարերը ինչ-որ ձևով ամրացնեն: Սխալ կլինի ճիմապատելը…ո՞վ է հետո մշակելու››: Հեռվից մեր առջև մի խրոխտ լեռ է ուրվագծվում ու տիար Բլեյանը հարցնում է մեզ, թե արդյոք մենք գիտենք այդ սարի անունը: Երկու Անիները տարբեր անուններ տվեցին, իսկ ես ու Տիգրանն էլ տղամարդավարի լռեցինք: ‹‹Կարճ ու անուշ անուն է››, շարունակում է տիարը: ‹‹Թեժ››, ասում է Անի Նավասարդյանը: ‹‹Թեժը անու՞շ է››: Լռությունը խզեց հեռախոսի զանգը. ‹‹Էմանուէլ, բարև: Պետոյի հետ Արատեսում վերևի տան մուտքը ….››: Մի քանի հրատապ արատեսյան ցուցումներ տալուց հետո. ‹‹Էմանուէլ, ի՞նչ է Թալին չհասած հեռվում երևացող այն հոյակապ վեր խոյացող սարի անունը… Իհարկե, Արտենի››: Մի քիչ հետո էլ. ‹‹Նայեք, նայեք… կարծես ինչ-որ մեկը ձեռքերով զգույշ շոյելով է այս սարը կերտել››: Մեր աջ կողմում երևում է հավասարասրուն համաչափ կոնի նմանվող մի սար: Մենք, իհարկե, չէինք նկատել այդ գեղեցկուհուն: Ինձ միշտ էլ թվացել էր, որ Երևան – Գյումրի ավտոճանապարհի աջ ու ձախ կողմերի բնությունը լուսնի ամայի լանդշաֆտի է նմանվում: Պարզվում է, որ այդպես չէ: Հայաստանի գեղեցկությունը միայն Տավուշի ու լոռվա անտառներն ու ձորերը չեն:

Պայծառ արև էր Գյումրիում: Երևանի արևը այդքան պայծառ չէ ու երկինքն էլ այդքան կապույտ չէ: Երևի պատճառը Գյումրու բարձրադիր լինելն է և օդի անհամեմատ ավելի մաքուր լինելը:

20181031_143402

Հայկական ո՞ր կինոֆիլմն է հիշեցնում այս շենքը:

20181031_141337_Burst01

 

 

 

 

 

Շիրակի մարզպետի և Գյումրու քաղաքապետի հետ հանդիպումներին ես չգնացի: ‹‹Ուսումնական Գյումրի›› նախագծի երաժշտական հարցերի մասին էին լինելու քննարկումները: Ինձ համար հետաքրքիր հանդիպումները դեռ առջևում էին: Հանդիպումներն ամենուր էին, ամեն քայլափոխին: Անհնար է տիար Բլեյանի հետ Գյումրու փողոցներով աննկատ ու հանգիստ քայլել: Բոլոր կողմերից ողջույնի խոսքեր էին լսվում. ‹‹Բարև ձեզ, պարոն Բլեյան, ինչպես ե՞ք: …Պարոն Բլեյան, նորից հյուր եք եկե՞լ մեր Գյուրի››: ‹‹Գյումրիում ես հյուր չեմ: Ես իմ տանն եմ››: ‹‹Պարոն Բլեյան, ճի՞շտ է, որ ձեր դպրոցի նման դպրոց եք հիմնելու Գյումրիում››: Պատասխանը պատասխանատվություն էր հայցում. ‹‹Եթե համայնքը ցանկանա, ամեն ինչ կլինի: Այդ հարցով դիմեք մարզպետարան, նախարարություն: Համայնքի ցանկությունն է կարևոր››: Աբովյան փողոցում ենք: ‹‹Ամեն ինչ լավ է: Հին դռները, պատերը, պատուհանները վերանորոգված են: Վատը միայն այս սպիտակ սալահատիկներով պատված գետինն է, որ չի խոսում Գյումրվա սև տուֆի հետ››: Աջ կողմում Գյումրու տիկնիկային թատրոնի շենքն է: Ներս ենք մտնում: ‹‹Բարև ձեզ, պարոն Բլեյան, հրավիրում ենք ձեզ “Երեք խոզուկները” դիտելու››: ‹‹Սիրով, սիրով կդիտեմ ձեր ներկայացումը, բայց ոչ այսօր››: Հաջորդ շենքը Գյումրու երիտասարդական պալատն էր, որը մեր ‹‹Ուսումնական Գյումրի›› նախագծի մասնակիցներից է: Դիմավորեցին անկեղծ ջերմությամբ և սկսվեց Լիլիթ Մակարյանի՝ երիտասարդական պալատի տնօրենի, շուտասելուկի նման հարցերի տարափը. ‹‹Պարոն Բլեյան, երբ է լինելու մեր հաջորդ համատեղ համերգը: Պարոն Բլեյան, Գյումրիու՞մ լավ կլինի, թե Երևանում: Պարոն Բլեյան, թե՞յ կուզեք խմել, թե՞ սուրճ››: Պատասխանն ընդհատեց մեր Հարավային դպրոցի 5-րդ դասարանցիների աշխույժ աղմուկը: Հասմիկ Պողոսյանի և Շուշան Ալեքսանյանի հետ նրանց եռօրյա ճամփորդության երկրորդ օրն էր Գյումրու Շալեում: Երեխաները տիարին տեսնելուն պես ավելի աշխուժացան ու վազեցին դեպի նա: Դահլիճ, դպրոց-պարտեզի խումբ իրենց կազմակերպիչով ու դասավանդողով, հանդիսատես. դե արի, տիար Բլեյան ու զսպիր երգացնելու, պարացնելու քո մշտարթուն մղումը: Այնքան անսպասելի ու հաճելի էր այդ փոքրիկ համերգը:

20181031_133157_Burst01 (1)

Առաջին երգը Ռուբեն Հախվերդյանի ‹‹Սա Երևանն է›› երգն էր:

20181031_133324_Burst01

Հաջորդ երգերը ծիսական հարսանեկան էին:

20181031_132951

Երբ մեր հարավցիներին ճանապարհեցինք, Լիլիթ Մակարյանը հրավիրեց մեզ իր սենյակը ու շարունակեց իր կիսատ մնացած շուտասելուկ-հարցերի տարափը: Նրա հարցադրումներում այնքան նվիրվածություն կար իր աշխատանքին, Գյումրու ստեղծագործ երիտասարդների նկատմամբ այնքան հոգատարություն ու սեր էր արտահայտվում: Որոշվեց, որ Գյումրեցի մի քանի ստեղծագործ պատանիներ  ‹‹Հայ-վրացական հանրակրթական կամուրջներ›› նախագծով կրթահամալիրի խմբի հետ կմեկնեն Վրաստան: Որոշվեց նաև, որ նոյեմբերի 15-ին կամ 16-ին կրթահամալիրի նորաստեղծ ‹‹Ֆոլք ռոք›› խումբը և Գյումրու պատանեկան ռոք խումբը համատեղ համերգ կտան Գյումրիում: Եվ հետևեց նորից Լիլիթ Մակարյանի անհանգստությամբ լի խոսք-խնդրանքը. ‹‹Պարոն Բլեյան, խնդրում եմ օգնեք, մի խորհուրդ տվեք, կամ էլ մի դուռ բացեք մեր 5-6 երիտասարդ քանդակագործների համար: Նրանք շատ լավն են››: ‹‹Լիլիթ, “շատ” բառը խոսքում մի օգտագործիր: Ես քեզ հավատում եմ, որ նրանք լավն են››: Ճիշտ է, որ յուրաքանչյուր գործ հաջողություն է ունենում, երբ կողմերը հավատում են իրար:

20181031_135225

20181031_141023_Burst01

Ժամը երեքին մեզ սպասում էին Ազատանում: Մենք ճաշեցինք Տեր Մակարի հյուրընկալ տանը: Սեղանի վրա ամեն ինչ բնական էր՝ Ազատանի արտադրանք: Մեզ հետ էր նաև գյուղի դպրոցի տնօրեն Ոսկանյանը: Ազատանը մեծ գյուղ է: Դպրոցն այստեղ ունի 750 սովորող: Ազատանում կա մանկապարտեզ, մշակույթի տուն, ֆուտբոլի դպրոց, որտեղ հաճախում են Ազատանի դպրոցի նույն սովորողները: Հետևում է տիար Բլեյանի տրամաբանական հետևությունը. ‹‹Համայնքի ուժը միասնության մեջ է: Ինչու՞ եք մեկուսանում իրարից: Չէ՞ որ բոլորդ էլ նույն երեխաների կրթական հարցերն եք լուծում: Միավորվեք և հաջողությունը երկար սպասեցնել չի տա››:

20181031_172245_Burst01

Մի ազատանցի անթաքույց հպարտությամբ ասեց ինձ, որ մշակույթի տան այս որմնանկարը Մինաս Ավետիսյանն է նկարել:

20181031_172541_Burst01

Դիմացի պատուհանից արևի լույսն էր ընկել այս լուսավոր նկարի վրա:

 

I am Sorry, I Can’t Speak French

–I am sorry I can’t speak French. Do you speak English?

These were the two introductory sentences with which our college students, Angela and Milena Shamoyans, Marianna Sulyan, Narine Manasyan and Gohar Jhangiryan studying “Organization of Tourism Services”, came up to the representatives of Francophonie Countries in their Francophone pavillions.   Of course, coming up with this question and request is a little impropriety of the Francophone prior idea ″speaking French″ but with our kind and sincere smiles we were showing that we fully accepted and maintained the fundamental principles of the Francophone General Assembly: establishing international relations based on friendship, love, solidarity and tolerance, appreciating democratic values, protecting human rights. French is an official language in 40 countries 21 out of which are African countries. At first it was not easy for us to find a pavilion where it would be appropriate for our students to come up with that request. Our efforts were in vain in the pavilions of Congo, Cote d’ivoir (Ivory Coast) and in two other pavilions where there were many visitors speaking French, and in one pavilion we were welcomed in Armenian. It turned out that we had stepped into the pavilion of Goris Cultural Francophone Center.

20181010_134026_Burst01

The first pavilion, where Angela Shamoyan was able to start a conversation, belonged to Canada. The pavilion was run by a Canadian woman, Catherine by name, with a kind and sincere smile. Catherine said that she liked sunny Armenia and Yerevan. She was showing landscapes of Canada on the monitor, and at the same time, saying that Armenia is also a very beautiful country.

20181010_133102

In return for that, Angela said that she was studying the specialty “Organization of Tourism” and she would show Catherine the places of interest of Armenia with great pleasure. We said good bye to the mistress of Canadian pavilion in French “Au revoir” which was taught to our students by Gayane Terzyan at the right time. Catherine’s smile became kinder and more sincere. Au revoir, Catherine.

20181010_133245_Burst01

The second pavilion where they kindly agreed to speak to us in English belonged to Ruanda. A beautiful woman, with a national costume on, introduced her country to our group. She said that Ruanda has two similarities with Armenia: like Armenia, Ruanda is one of the few countries in the world where there are fountains with drinkable water, and the second is that Ruanda is also a mountainous country.

20181010_134615_Burst01 (1)

When Angela asked her whether many tourists visit their country, she answered that tourists from different countries of the world come to Ruanda to see their elephants, zebras and other animals and birds of the subequatorial zone.20181010_134926_Burst01

We also spoke in the pavilions of Morocco and Maurice. The students again and again revised the speech patterns and expressions of our first English lessons: greeting words, introducing ourselves, meeting strangers, kind words of saying good bye.

Eventually, we had a live lesson of communicative language in the Freedom Square of Yerevan.

 

Կներեք, որ ֆրանսերեն չեմ խոսում

–Կներեք, որ ֆրանսերեն չեմ կարողանում խոսել: Դուք անգլերեն խոսու՞մ եք:

Այս երկու ներածական նախադասություններով էին մոտենում Ֆրանկոֆոնիայի ավանի տաղավարներում ֆրանսախոս երկրների ներկայացուցիչներին մեր Քոլեջի ‹‹Զբոսաշրջային ծառայությունների կազմակերպում›› մասնագիտությունը սովորող ուսանողները՝ Անժելա և Միլենա Շամոյանները, Մարիաննա Սուլյանը , Նարինե Մանասյանը, Գոհար Ջհանգիրյանը: Իհարկե, այս հարցադրումով և խնդրանքով մոտենալը մի փոքր խախտում է Ֆրանկոֆոնիայի առաջնային գաղափարը՝ ‹‹Խոսել ֆրանսերեն››, բայց մեր բարեհամբույր ու անկեղծ ժպիտներով ցույց էինք տալիս, որ լիովին պահպանում և ընդունում ենք Ֆրանկոֆոնիայի վեհաժողովի հիմնարար սկզբունքները՝ ‹‹տարբեր ժողովուրդների միջև բարեկամության, սիրո և հանդուրժողականության հաստատում, ժողովրդավարական արժեքների գնահատում, մարդու հիմնարար իրավունքների պաշտպանություն››: Ֆրանսերենը պաշտոնական լեզու է աշխարհի 40 երկրներում, որոնցից 21-ը աֆրիկական են: Մեզ համար սկզբում դժվար էր գտնել տաղավար, որտեղ կընդառաչեին մեզ և կխոսեին անգլերեն: Մեր ճիգերն ապարդյուն անցան Կոնգոյի, Կոտ դ՛իվուարի (Փղոսկրյա ափի) և երկու այլ տաղավարներում, որտեղ ֆրանսերեն խոսող շատ այցելուներ կային, իսկ մի տաղավարում էլ սկսեցին հայերեն խոսել: Պարզվեց, որ մենք Գորիսի ֆրանսախոսների մշակութային կենտրոնի տաղավարում ենք:

20181010_134026_Burst01.jpg

Առաջին տաղավարը, որտեղ Անժելա Շամոյանը կարողացավ երկխոսության մեջ մտնել, Կանադայինն էր, որը տնօրինում էր Քեթրին անունով ու բարեհամբույր ժպիտով մի կին: Քեթրինն ասաց, որ շատ է սիրում արևաշող Հայաստանը և Երևանը: Նա մոնիտորի վրա սիրով ցույց էր տալիս Կանադայի բնապատկերներ և, միևնույն ժամանակ, ասում էր, որ հայաստանը նույնպես շատ գեղեցիկ երկիր է:

20181010_133102.jpg

Անժելան ասաց, որ ինքը սովորում է ‹‹զբոսաշրջության կազմակերպում›› մասնագիտությունը և հաճույքով նրան ցույց կտա Հայաստանի տեսարժան վայրերը: Կանադայի տաղավարի տիրուհուն հրաժեշտ տվեցինք ֆրանսերեն, որը մեր ուսանողներին ճիշտ տեղին ու պահին սովորեցրեց Գայանե Թերզյանը՝ ‹‹Au revoir››: Ֆրանսերեն խոսք լսելով Քեթրինի ժպիտն ավելի անմիջական դարձավ:

20181010_133245_Burst01.jpg

Երկրորդ տաղավարը, որտեղ սիրով համաձայնվեցին խոսել անգլերեն, Ռուանդայինն էր: Ազգային տարազ հագած կինը սիրով ներկայացրեց իր երկիրը: Նա ասաց, որ Ռուանդան երկու նմանություն ունի Հայաստանի հետ. մեկն այն է, որ իրենց երկիրը  Հայաստանի նման աշխարհի այն քիչ երկրներից է, որտեղ խմելու ջրի ցայտաղբյուրներ կան, իսկ երկրորդն էլ այն է, որ Ռուանդան նույնպես լեռնային երկիր է:

20181010_134615_Burst01 (1).jpg

Երբ Անժելան հարցրեց, թե արդյոք շատ զբոսաշրջիկներ են այցելում իրենց երկիրը,  նա պատասխանեց, որ աշխարհի տարբեր երկրներից գալիս են Ռուանդա, որպեսզի տեսնեն իրենց փղերին, զեբրաներին և այլ մերձհասարակածային կենդանիներ ու թռչուններ:

20181010_134926_Burst01

Խոսեցինք նաև Մարոկկոյի տաղավարում: Սովորողները նորից ու նորից կրկնեցին անգլերենի մեր առաջին դասերի խոսքային նմուշներն ու արտահայտությունները՝ ողջույնի խոսքերը, ներկայանալը, ծանոթանալը, հրաժեշտի բարեմաղթանքները: Պարզվեց նաև, որ Մարոկկոյում խոսում են արաբերեն, ֆրանսերեն և մի քիչ էլ անգլերեն:

Փաստորեն այսօր անգլերենի կենդանի շփման հաղորդակցական դաս անցկացրեցինք Երևանի Ազատության հրապարակում:

 

 

1994-ի ամառը Արատեսում

1994-ի ամռանը, երբ արդեն ազատագրվել էր Շուշին, երբ արդեն Ադրբեջանի Միլի Մեջլիսի, Հայաստանի Գերագույն խորհրդի և Լեռնային Ղարաբաղի ներկայացուցիչները ստորագրել էին Բիշքեքյան համաձայնագիրը անժամկետ զինադադարի մասին, երբ Երևանում արդեն կանոնավոր կերպով երկու անգամ երկու ժամով էլեկտրականություն էին տալիս, երբ Հայաստանի գրեթե բոլոր հանգստյան տները դեռ լիքն էին Ադրբեջանից ժամանած փախստականներով և որևէ տեղ հնարավոր չէր ընտանիքով մեկնել ամռան տապին, ես իմ ընտանիքի հետ հաճույքով միացա Արատեսի ամառային տասնօրյա ճամբար մեկնող մեր կրթահամալիրի մոտ 30 հոգանոց խմբին: Ճամբարի ղեկավար էր նշանակվել այն ժամանակ դեռ չամուսնացած (կես կատակ կես լուրջ ասում էր, որ կամուսնանա, երբ կկարողանա «Բոթասներ» գնել…որքան դժվար և միևնույն ժամանակ հուսառատ տարիներ էին) Արտեմ Ալեքյանը: Ճամբարային 10 օրերից միայն երկու օրը Արտեմը կարողացավ ղեկավարել այդ մեծ խմբին: Արտեմը շատ մեղմ բնավորությամբ երիտասարդ մաթեմատիկոս էր, ում հետաքրքիր տրամաբանական խնդիրները շատ շուտ կորցրեցին իրենց գրավչությունը այդ երբեմնի ադրբեջանաբնակ ու հիմա արդեն՝ լքված լեռնային գյուղում: Շատ դժվար էր Միջին դպրոցի անհանգիստ չարաճճիներին աչքի առաջ պահել. մեկին ձգում էր արագահոս ու զուլալ մաքրությամբ գետակը, մյուսին՝ քարանձավը, ուր արջի թարմ ոտնահետքեր էին նկատել, մյուսներին էլ՝ դաշտային ծաղիկներով բացատները:  Հետագայում պարզվեց, որ այդ խումբը կարողացավ հրաշալիորեն ինքնակազմակերպվել: Խոհանոցի հոգսերն իր վրա վերցրեց ութերորդցի Տաթև Բլեյանը: Բոլորը կուշտ էին ու առողջ:

 

Без названия (3)

Իմ Աննային շատ էին հետաքրքրում դաշտային ծաղիկները, իսկ Դավիթը չէր ուզում հեռանալ գետակից:  Զարմանալի ջուր ունի Արատեսի գետակը: Այն այնքան սառն է ու այնքան մաքուր, որ կարելի է խմել: Այնպիսի տպավորություն է, որ մի մեծ ու ջրառատ աղբյուր է հոսում: Հենց այդպես էլ կա. նրա ափերի տարբեր տեղերում գետնի տակից աղբյուրներ են դուրս գալիս ու միանում  գետակի ջրերին:

Без названия (4)

 

Без названия (2)

Արատեսի ճամբարի ամենահետաքրիր հիշողություններից մեկն էլ այն եղավ, որ ես ավելի  մոտիկից ճանաչեցի Աշոտ Բլեյանին,  չնայած արդեն 5 տարի աշխատում էի Կրթահամալիրի Ավագ դպրոցում, որն այն ժամանակ Գիմնազիա էր կոչվում: Ճամբարի 5-րդ օրն էր ընթանում, երբ մի անասելի աշխուժություն սկսեց տիրել: Ճամբար էին ժամանել Գևորգ Հակոբյանը, Նորայր Այվազյանը (ընկերական շրջապատում նրան Սպարապետ են կոչում) և Աշոտ Բլեյանը:  Տիար Բլեյանը չհանդուրժեց ճամբարային արդեն հաստատված ծույլ ու խաղաղ ռեժիմը: Նա տագնապ բարձրացրեց, բոլորին հանեց քնից, նիրհից ու ննջելուց: Պետք է քայլարշավի գնանք իր հետևից: Սկզբում նա մեզ տարավ այն քարանձավը, որտեղ արջի հետքեր էին տեսել: Քայլարշավի ընթացքը բավականին արագ էր: Ժամանակ չկար տնտղելու, թե ուր ես դնում ոտքդ, արդյո՞ք այդտեղ թաքնված օձ կա, թե՞ ոչ: Համարձակ եղի՚ր, առա’ջ, առա’ջ: Քարանձավում ենք, մեզնից վախեցած տասնյակ չղջիկներ միանգամից սկսում են թռչել այս ու այն կողմ: Ահա «մեր կրթահամալիրի արջի» թարմ հետքերը, բայց պետք չէ երկար մնալ այստեղ. օրը ճաշ դառավ, արջը կարող է շոգել և վերադառնալ քարանձավ՝ մի քիչ զովանալու: Քարանձավից զառիթափով արագ դեպի գետակ է իջնում մեր Բլեյանը: Պետք է հետևել նրան՝ թեկուզև արջին չհանդիպելու պատճառով: Արագ, արագ դեպի ներքև, դեպի սառը գետակը: Ես վերջինը հասա գետակին: Մի իսկական փորձություն էր քայլել գետակն ի վար տիար Բլեյանի հետևից: Այստեղ մեծ քար է, որին պետք է շրջանցել, իսկ այստեղ մեծ փոս է, բայց ջուրն այնքան զուլալ է և խոշորացույցի նման հատակը մոտեցնում է ու չի զգացվում  խորությունը: Պետք է հաղթահարել, ճչալով կամ անտրտունջ, ծիծաղով կամ խոժոռ հայացքով, իսկ տիար Բլեյանը այնքան առաջ է անցել ու բարձրաձայն պատմում է շրջապատող լեռների, դաշտերի ու աղբյուրների մասին՝ հետ չնայելով ու կանչելով բոլորին. «Եկեք, եկեք, հետ մի մնացեք»: Այդ տարվա սեպտեմբերին մեր Գիմնազիան տեղափոխվեց այժմյան Քոլեջի մասնաշենքը ու այդ ուսումնական տարվա սկզբից փոխվեց մեր գիմնազիական ակադեմիական ուսուցմամբ հանգիստ կյանքը: Եվ արդեն 24 տարի շարունակ. «Հետ մի՚՚ մնացեք, առա՚ջ, առա՚ջ, անհոգնել առա՚ջ»: