Երբ 2016-ին առաջին անգամ սկսեցինք ֆլեշմոբների առաջադրանքներ կազմել, մի քանի սկզբունքներ ընդունեցինք, որոնց հետևելը դարձավ մեր ֆլեշմոբային գործունեության կարևոր ուղենիշը: Այդ սկզբունքներին հետևողական լինելն էր պատճառը, որը տարատարիք սովորողների մոտ հետաքրքրություն արթնացրեց անգլերենի ֆլեշմոբների նկատմամբ և տարեց տարի ավելացավ մասնակիցների թիվը:
Անգլերենի ամենամսյա ֆլեշմոբների առաջադրանքների կազմման սկզբունքները
Ֆլեշմոբների առաջադրանքները պետք է հեղինակային լինեն
Առաջադրանքների պահանջների մոտ 70%-ը, պահանջների օրինակների 100%-ը չի արտատպվում կամ արտագրվում որևէ այլ գրքից, համացանցի աղբյուրից: Դրանք մեր դասավանդողների ստեղծածներն են:
Օրինակ՝ որևէ դասագրքում կամ համացանցում հնարավոր չէ գտնել նման պահանջով և ուղղուդող բառակապակցություններով առաջադրանք.
Մեր մայրաքաղաքի հյուրին ճանապարհը բացատրելը. Օգտակար արտահայտություններ. On the right – աջ կողմում, on the left – ձախ կողմում, to the right – դեպի աջ, to the left – դեպի ձախ, turn right – շրջվեք աջ, turn left – շրջվեք ձախ , go straight along this street until – ուղիղ գնացեք այս փողոցով մինչև, cross the street – փողոցն անցեք, crossing – խաչմերուկ
- a) Դու հիմա Զորավար Անդրանիկի արձանի մոտ ես և քեզ է մոտենում մի ամերիկացի զբոսաշրջիկ ու հարցնում. «Excuse me, can you tell me the way to the Malatia Fair?»: Պատասխանի’ր անգլերեն. Ուղիղ գնացեք այս փողոցով մինչև առաջին խաչմերուկը: Տոնավաճառը ձախ կողմում է:
Ֆլեշմոբները նպատակաուղղված չեն սովորողների լեզվի իմացությունը ստուգելուն: Ընդհակառակը՝ դրանք օգնում են իմացածը ամրապնդելուն և նոր կարողություններ ձեռքբերելուն:
Դասագրքերի լեզվական գիտելիք ստուգող առաջադրանքներում հաճախ են հանդիպում նման պահանջներ. բաց թողնված տեղերը լրացրեք «may, can, could, mind, favour» բառերով: Այստեղ հարց է առաջանում. ինչու՞ պետք է սովորողը լրացնի բաց թողնված տեղերը: Ո՞րն է այդ աշխատանքի նպատակը: Նման պահանջը չի մոտիվացնում սովորողին:
Նույն լեզվական կարողությունը ձևավորելու համար մեր ֆլեշմոբի առաջադրանքի պահանջի մեջ ոգի ու նպատակ է դրվում, որն օգնող ձեռքով է արվում.
Տարբեր բառակապակցություններով են խնդրանքով դիմում: Օրինակ, Can I …? կարող ե՞մ…, could I …? (ավելի մեղմ խնդրանք), may I …?(երբ խնդրանքով դիմում ես անծանոթին, մեծահասակին կամ ուսուցչին) –կարելի է՞ , do you mind if I …? – դու դեմ չե՞ս, եթե ես… do me a favour(երբ դիմում ես մոտիկ ընկերոջը)…ինձ լավություն արա….
Առաջին նախադասության մտքին տրամաբանական շարունակություն տվեք՝ խնդրանք արտահայտող երկրորդ նախադասությամբ:
Օրինակ, տրված է I am tired. Ես հոգնած եմ: – Կարող եք շարունակել այսպես. Do you mind if we have a break? Դու դեմ չե՞ս, եթե մենք ընդմիջում անենք:
I have got a headache.
I am hungry.
It’s hot in here.
The battery of my cell-phone is very low. (կարող եք օգտվել այս բառերից «plug in, charge»)
Ֆլեշմոբի գլխավոր նշանաբանը՝ «Լեզուն հաղորդակցության միջոց է»:
Անգլերենի ֆլեշմոբներում բացակայում են բառերի ուղղագրության իմացությունը ստուգող հարցեր: Բացակայում են նաև բառերի ձևաբանական և նախադասությունների շարահյուսական վերլուծություն պահանջող հարցեր: Իսպառ բացակայում են նաև բառերի ստուգամանական իմացություն պահանջող հարցեր: Գրեթե բոլոր հարցերը և դրանց ձևակերպումները նպաստում են միայն հաղորդակցական կարողությունների և այլընտրանքային ու քննադատական մտքի զարգացմանը գրավոր և բանավոր խոսքում: Ֆլեշմոբներում նվազագույնի են հասցված բազմընտրանքային հարցերը: Նախապատվությունը տրվում է ուղղորդված կամ ազատ շարադրանքին, ստեղծականությանը: Ամիսներ առաջ, ֆլեշմոբի այս նշանաբանը ավելի կարևորվեց, երբ այլոց փորձի ուսումնասիրություն արեցի՝ «Անգլերենի ուսուցումը Անգլիայում որպես մայրենի լեզու» :
Հաղորդակցությունը կայանում է, երբ իրավիճակ ենք ստեղծում, երբ սովորողին կենցաղային խնդրի լուծման առաջ ենք կանգնեցնում ու սեփական կարծիքը հայտնելու պահանջ է առաջանում:
What will you advise me to do in these situations? Ի՞նչ խորհուրդ կտաս ինձ անել այս իրավիճակներում:
- Tomorrow is the application deadline, but I haven’t even filled in the forms. Վաղը հայտը ներկայացնելու վերջնաժամկետն է, իսկ ես դեռ ձևաթուղթը մինչև վերջ չեմ լրացրել:
….
2. We haven’t installed a local heating system and it is extremely difficult to warm up our flat in this cold winter. Մենք տեղային ջեռուցման համակարգ չենք տեղադրել, և չափազանց դժվար է բնակարանը տաքացնել այս ցուրտ ձմռանը:
….
3. To continue my education in Armenia after leaving school or to do it in another country? That’s the question. Կրթությունը շարունակել Հայստանու՞մ, թե՞ դա անել մեկ ուրիշ երկրում: Այս է խնդիրը:
….
Իրավիճակային երկխոսություն 2-3-րդ դասարանցիների համար.
Գիտե՞ք,թե ինչպես են ծանոթանում անգլիացիները: Դա այսպես է լինում. Ինչ-որ մեկը ողջունում է քեզ ու ասում. «Hello, my name is Peter»:
Դու պետք է ասես. «How do you do, Peter? My name is …(ասում ես քո անունը՝ ենթադրենք Տիգրան)»: Ըստ ընդունված սովորույթի նա ասում է «How do you do, Tigran?»:
Ստացվեց այսպես. Hello, my name is Peter.
How do you do, Peter? My name is Tigran.
How do you do, Tigran?
Կազմիր ծանոթանալու երկխոսությունը, եթե անծանոթի անունը «John» է և նա է առաջինը ողջունում:
….
Հիմա կազմիր ծանոթանալու երկխոսությունը, եթե առաջինը դու ես ողջունում, իսկ անծանոթի անունը «Jane» է:
….
Իրավիճակային հաղորդակցություն՝ նախատեսված 4-5-րդ դասարանցիների համար.
Արտահայտիր քո ցանկությունը, մի բան ուզիր, երբ այս իրավիճակում ես.
Շոգ եղանակին երկար ճանապարհ ես անցել և շատ ծարավ ես ու ճանապարհին մի փոքրիկ տնակ կա, որի առջևի քարին նստած է մի աղջիկ:
Մի բան ես ուզում գրի առնել, բայց ոչինչ չունես ձեռքի տակ: Գնում ես գրադարանավարուհու մոտ և ասում…
Շտապ ուզում եք զանգահարել ձեր մայրիկին, բայց հեռախոսը թողել եք տանը: Հանկարծ տեսնում ես քո դասընկերոջը:
Ուզում ես արագ մի քանի թվեր բազմապատկել և գումարել: Մոտենում ես ընկերոջդ, որի հաշվիչը միշտ իր հետ է:
Իրավիճակային երկխոսություններ 9-12-րդ դասարանցիների համար
- In real life sometimes we begin to worry because you don’t know the real reason of some troublesome situations. Some people are optimists and some are pessimists. So, are you an optimist or a pessimist? Your answers to these questions will show whether you are an optimist or a pessimist. Begin your answers with “Maybe …”
- My mother isn’t answering the phone.
….
- The baby is crying.
….
- Our neighbor is always smiling these days. It is not typical of him.
….
- Whatever I do the car won’t start.
….
- There is a lot of noise next door.
….
Իրավիճակային երկխոսություն ավագ դպրոցում
Imagine as if you are staying at a hotel in a foreign country. You want to go out for a walk in the evening but the hotel receptionist warns you not to do that. Answer her questions.
Do you know that it is dangerous to go out for a walk alone in our town in the evening?
….
What will you do if are attacked by robbers?
….
What will you do if you get lost?
….
What will you do if you can’t catch a taxi?
….
Ֆլեշմոբը լեզվի իմացության օլիմպիադա չէ: Այն պետք հեշտ, ուսուցանող, օգտակար ու մի փոքր էլ զվարճալի լինի լինի:
Հաճախ ֆեյսբուքյան ընկերական երկխոսություններում մարդիկ ուզում են կարճ ու արագ գրել և այդ պատճառով էլ օգտագործում են «u» տառը «you»-ի փոխարեն, «y» տառը՝ «why»-ի փոխարեն, «c» տառը «see»-ի փոխարեն, 2 թիվը` to-ի փոխարեն, «r» տառը՝ are-ի փոխարեն, L8-ը late-ի փոխարեն և այլ նման բաներ:
Սովորական անգլերենով գրեք հետևյալ երկխոսությունը՝
“Hi, Jane. RU OK?”
“Hi, Tom. Gr8!”
“Want 2 speak 2 U. W8ing 4 U.”
“I’ll not B L8. CU in 5 minutes.”
Ամփոփում.
Անգլերենի առարկայական ֆլեշմոբները բառերի ձևաբանական և նախադասությունների շարահյուսական վերլուծությունների հարթակներ չեն: Ֆլեշմոբները լեզվական ունայն շտեմարանների խրթին շարունակողներ չեն: Դրանք հաղորդակցական են, ուսուցանող և օգտակար՝ իրական կյանքում: